Vrijdag ontmoette ik Cody Keenan, speechschrijver en ghostwriter van Obama. Als business storyteller én speechschrijver was ik blij met zijn kernboodschap: de 3 geheimen van een goede speech zijn authenticiteit, empathie en… storytelling. 
Net als iedere organisatie heeft de VS veel verhalen in zich. Voor veel Amerikanen gaat dat verhaal over kansen en mogelijkheden: Van krantenjongen tot miljonair. Voor veel Nederlanders gaat het over oppervlakkigheid: Wow, I lóve your dress! Voor een groot deel van de wereld is het actuele verhaal van de VS het verhaal van fake news en in zichzelf gekeerdheid.
Keenan vertelde hoe Obama als president consistent vanuit één verhaal werkte. Het verhaal dat z’n wortels heeft in de grondwet en dat start met: We the people of the United States, in order to form a more perfect union… Het verhaal van waar ‘we’ vandaan komen en waar ‘we’ naartoe gaan:
♦ We hebben ons verzet tegen de Engelse koning.
♦ Samen hebben we een unie van staten gevormd.
♦ Die unie is niet perfect (= de kern of worsteling van het verhaal).
♦ We moeten ons blijven ontwikkelen tot een ‘more perfect union’ (= de boodschap van het verhaal).
Je kunt het zien als het missie-statement van de VS.
In vrijwel iedere speech nodigde Obama mensen uit, om vanuit dit basisverhaal te denken: onze unie (vergelijk: onze organisatie) is niet perfect; hoe kunnen wij haar beter maken? De boodschap van zijn opvolger is dus echt een trendbreuk: de historische ontwikkellijn wordt losgelaten. Er worden juist stappen terug gezet om opnieuw ‘great’ te worden. Er wordt afstand genomen van het basisverhaal. Het gevolg is verwarring.
Ook organisaties komen ergens vandaan en hebben een basisverhaal. Medewerkers komen iedere ochtend hun bed uit om daaraan bij te dragen. Dan zijn er veranderingen nodig en wordt er een heel nieuw verhaal verteld. In dit nieuwe verhaal krijgt het verleden zelden een plek. Alle ogen moeten zich richten op een nieuwe toekomst. Die ‘perfect’ zal zijn. En ongeacht of medewerkers wel/niet in die perfecte toekomst geloven, vaak voelen zij de grond even onder hun voeten wegzakken. Het basisverhaal doet er kennelijk niet meer toe. Het gevolg is verwarring.
Wil je als leider, veranderaar of manager stappen zetten in de richting van een ‘more perfect organization’? Realiseer je dan: je begint niet bij nul. Je bent deel van een doorlopend verhaal. Wie een verandering in de context van dat verhaal kan plaatsen, zaait veel minder verwarring en weerstand dan wie suggereert dat er een breuk is met het verleden – wat vrijwel nooit zo is.
Dát is de essentie van een veranderverhaal: het begint altijd in het verleden, het laat vervolgens zien welke uitdagingen (worstelingen!) er in het heden zijn en trekt van daaruit de lijnen naar de toekomst. Wie, net als Obama, in iedere toespraak, iedere roadshow en ieder visiedocument laat zien hoe een verandering voortkomt uit waar ‘we’ vandaan komen, wat ‘onze’ kracht is en wie ‘we’ werkelijk zijn, komt écht veel sneller verder.
‘Ik heb helemaal geen zin meer om bij het verleden stil te staan’, hoor ik nogal eens van leiders en managers. Ze zijn klaar mét het verleden en klaar vóór de toekomst. Vaak hebben ze daar met een extern bureau maandenlang aan gewerkt. Maar wie de verbinding niet kan maken met medewerkers die dat verleden als (mooie of minder mooie) ervaring met zich meedragen en die hun ziel en zaligheid in het heden leggen, mist de boot. Die creëert verwarring en stagnatie. Zijn ‘verhaal’ van de toekomst zal vooral worden ervaren als fake news….
